Gezondheidsachterstanden los je niet op in de zorg

Achterstanden in de gezondheidszorg ga je mede oplossen vanuit andere domeinen, bijvoorbeeld huisvesting en armoedebestrijding. En niet alleen in de zorg zelf. Het is daarom een meerwaarde om aangesloten te zijn bij Beweging Limburg Positief Gezond. Van hieruit kun je makkelijker de samenwerking zoeken met allerlei partners in verschillende domeinen om gezondheid te verbeteren. Individueel en collectief. In gesprek met Fons Bovens, directeur publieke gezondheid, en Lidy van der Goot, afdelingshoofd kennis en innovatie en gezondheidsbevordering. Beiden van GGD Zuid Limburg.

Verbinding is heel waardevol
Bij GGD draait het om gezondheid in de breedste zin van het woord. Daardoor past positieve gezondheid heel goed hierbij. Fons: “Als onderdeel van de beweging maken we verbinding met allerlei ontwikkelingen rondom gezondheid. Dat is belangrijk, want we moeten af van het één dimensionale beeld vanuit de zorg en de medische wereld. Het gemeenschappelijke thema en de gemeenschappelijke taal van alle partijen zijn een plus. Je zit opeens met partijen om tafel die je eerder nooit zag of sprak. De ontmoetingen van de professionals van woningcorporaties en overheden zijn zeer inspirerend en zo kunnen we samen het thema uitdiepen. Dat geeft verbinding. Ook vind je elkaar veel sneller. Dat is allemaal heel waardevol.”

Van individueel naar collectief
De domeinen van positieve gezondheid gaan over participeren, zingeving, psychisch welbevinden, sociale cohesie, wonen, armoede. Lidy: “Dit zijn allemaal zaken die zeer belangrijk zijn. En stuk voor stuk aangrijpingspunten voor gezondheid. GGD maakt van het individuele verhaal (het andere gesprek met de burger) een meer collectief verhaal. Bijvoorbeeld in een wijk. Wat speelt er op alle domeinen en hoe kunnen we kijken hoe we daar de goede dingen doen in samenwerking met partners.” Fons vult aan dat GGD op deze manier gemeenten kan adviseren, ook over de aanpak van een probleem in een wijk.

Ook prettig leven met fysieke beperking
Positieve gezondheid kan je zakelijk, maar ook als privépersoon veel brengen. Dat heeft Lidy ervaren bij haar moeder. Lidy: “Mijn moeder had het altijd over haar lichamelijke ongemakken. Ik had daardoor het idee dat ik er direct iets aan moest doen; ik zat echt in de oplossingsstand. Toen we een gesprek voerden aan de hand van het spinnenweb, zagen we de verschillen in haar beleving en de beleving van mij en mijn familieleden nu de zes domeinen hierin werden meegenomen. Bij lichamelijke functies gaf zij zichzelf een 8; wij haar een 5. Daar bleek haar vraag ook helemaal niet te liggen. Mooi om te zien dat je je ook prettig kunt voelen als het fysiek juist niet zo lekker gaat. Dat was voor mij een extra eyeopener.” 

De burger aan het woord
In gesprek gaan met burgers staat hoog op de agenda van GGD Zuid Limburg. Lidy: “Burgers met cijfers confronteren heeft niet veel zin. Dan krijg je vaak als reactie ‘het klopt niet’. Daar schieten we niet veel mee op. We moeten de cijfers bespreken met woningcorporaties, zorginstellingen en professionals in de wijk en juist de burgerverhalen uit de wijk ‘ontfutselen’. Hoe zien zij het? Hoe gaat het op het gebied van leefomgeving, sociale cohesie en veiligheid in hun wijk? Dan krijg je een nóg beter wijkprofiel en kun je ook kiezen voor een bepaalde aanpak.”

Ambassadeurs van levensbelang
Er zijn nog altijd organisaties en bedrijven die niet met positieve gezondheid aan de slag zijn. Hoe kan dat, vraagt Fons zich af, er is zoveel aandacht voor geweest in inspiratiesessies. “Niet meedoen is geen optie, als je het mij vraagt. Het gedachtegoed moet doordringen tot in de haarvaten van een organisatie. En je hebt drie dingen nodig: inspiratie, die kun je opdoen bij andere organisaties en de beweging. Dragers binnen je organisatie. Onmisbaar. Binnen de GGD Zuid Limburg hebben we er een paar die vanaf dag één iedereen hebben meegenomen. Dat is fantastisch. En als laatste heb je een lange adem nodig. Maar geloof me, het is de moeite waard.” Lidy beaamt dat de ambassadeurs in je organisatie van groot belang zijn. Er zijn mensen nodig die begrijpen hoe de processen lopen en wat ervoor nodig is om de trein op gang te brengen. En die eventuele verbindingen maken met organisaties die al met positieve gezondheid werken.

Geen wedstrijd
De vraag van Martine van der Venne van Burgerkracht Limburg aan GGD Zuid Limburg is: ‘Limburg heeft uitgesproken om de eerste positief gezonde provincie van Nederland te worden. Wat is er volgens jullie nodig om daarvoor op koers te blijven en voorop te blijven lopen?’
Fons: “We zijn natuurlijk begonnen om een beweging op gang te brengen. Dat is gelukt. Het moet een intrinsieke behoefte zijn van een regio of provincie om gezondheid te verbeteren. En geen wedstrijd. Het is immers nooit af.” Lidy vult aan: ”Het is belangrijk dat we het gesprek erover hebben en dat we in beweging blijven, dan zijn we zo’n provincie, volgens mij.”

Positieve gezondheid in alle leerplannen
Wat is jullie vraag voor de volgende geïnterviewden, Hedwig Darley en Esther Bloemen van Zuyd: 
“Wat doen jullie al op het gebied van positieve gezondheid richting de toekómstige professionals in de verschillende opleidingen?”