Weer een stapje verder op onze reis

Het verkleinen van gezondheidsheidsachterstanden bij jonge gezinnen die al generaties aanwezig zijn. Daar houdt Paul Asbreuk zich als projectleider van Goede Start in de Veenkoloniën en kwartiermaker Kansrijke Start in Zuid-Limburg mee bezig. In Drenthe doet hij dit al vanaf het jaar 2010. En vanaf 2020 ook in Zuid-Limburg. Positieve Gezondheid speelt hierin een belangrijke rol. “Het is hard nodig dat de grote kloof tussen professionals en gezinnen wordt gedicht. Professionals moeten weer dichter bij de gezinnen zijn en komen.”

Verbinding tussen sociaal en medisch domein
In Drenthe vroeg een groep verloskundigen aan Paul in 2010 om te onderzoeken hoe ze meer kunnen betekenen voor gezinnen in kwetsbare situaties. Want Nederland deed het op dat moment wat geboorte-uitkomsten betreft slechter dan de meeste andere Europese landen. “Wij zijn toen verbinding gaan zoeken tussen het sociaal en medisch domein. Dat was vrij uniek voor Nederland. Kort daarna zijn we gezinnen erbij gaan betrekken. Samen met hen keken we wat we konden doen en op welke manier. Positieve Gezondheid was er toen helaas nog niet of nauwelijks. Iedereen die iets kon betekenen voor het gezin was van harte welkom.”

Weer dichter bij de gezinnen komen
Paul is zo’n twee jaar geleden ook gevraagd om mee te denken in Zuid-Limburg. Met dezelfde doelstelling als in Drenthe. “Positieve Gezondheid is vanaf dat moment onze gezamenlijke taal geworden. Er werden 200 professionals opgeleid. De verloskundeacademie ging met hulp van een verloskundige uit de Veenkoloniën Positieve Gezondheid inzetten bij de vroegsignalering bij gezinnen. Het is belangrijk dat kinderen kansrijk opgroeien. Wat we 30 tot 40 jaar hebben gedaan bij allerhande klachten is: een diagnose stellen en een medicijn voorschrijven. Dát is geen duurzame oplossing. Daar gaan wij de toekomst niet mee halen. Want er zijn steeds meer gezinnen met veel problemen. En de kloof tussen professionals en gezinnen wordt steeds groter, zodat we elkaar slechter en slechter begrijpen. We moeten weer dichter bij de gezinnen komen en beter aansluiten bij hun behoeften. En de problemen moeten door het gezin en door hun directe omgeving opgelost worden. Zo hebben we in de toekomst de meeste kans dat een zorgprofessional beschikbaar is om te helpen als het echt nodig is.”

200 ervaringsdeskundigen
Het lukt steeds beter om in gesprek te komen met gezinnen die in kwetsbare situaties zitten. Maar Paul spreekt wel over een moeizaam en lang traject. Professionals blijken als het moeilijk is vaak terug te vallen op de automatische piloot. “Om dit te doorbreken betrekken de professionals continu de gezinnen erbij. Positieve Gezondheid hebben wij hierbij nodig om de vragen te durven stellen en de gezinnen om antwoorden te durven geven. In de Veenkoloniën zijn 200 mensen mét generatiearmoede opgeleid tot ervaringsdeskundige. Zij hebben één jaar met zichzelf gestoeid tijdens de opleiding. Ze gingen aan de slag met onder andere: wat is er gebeurd in mijn leven, hoe is de armoede ontstaan. Zij leerden buiten hun eigen gezinssituatie te gaan staan en deze te bekijken én beschrijven van een afstand. Zónder dat het hen persoonlijk raakte. Dit opende de mogelijkheid om met anderen hierover te praten. Ze kunnen de kennis gebruiken om professionals te laten zien hoe het anders moet. Zo kunnen wij de kloof dichten. Positieve Gezondheid is hierin een methode om dat gat kleiner te maken.” 

Eens per jaar het ‘andere’ gesprek
Bij Kansrijke Start verandert er natuurlijk veel in een gezin. Een kind krijgen verandert je hele leven. En dat blijft veranderen bij iedere fase. “Het is goed om minimaal 1 keer per jaar het ‘andere’ gesprek te voeren. Hoe gaat het? Wat vind je ervan? Wat betekent het voor jou? Wat je verwacht dat gebeurt, is dat ook wat je wenst? Of wil je dingen anders hebben? Verloskundigen pakken dit op, maar het zou natuurlijk mooi zijn als het consultatiebureau, huisartsen en andere professionals die contact hebben met het gezin het óók oppakken. In jaar 1, 2, 3 en 4.”

Een stapje verder op onze reis
Paul neemt groepen mensen mee op een reis en wordt blij als hij ze dan ziet genieten. Die reis is in dit geval Positieve Gezondheid. “Als ik hoor van professionals dat ze samen met een gezin voor de eerste keer een spinnenweb hebben ingevuld en dat dit goed heeft uitgepakt, zijn dat voor mij feestmomenten. Het is weer een stapje verder op onze reis.”

De vraag van Paula Langen aan jou: Stel dat jij de baas was van Positieve Gezondheid: wat zou je dan doen?
“Dat we het nog meer vanaf het begin samen met de gezinnen gaan opzetten. Stel: ik word gevraagd om in Zeeland hetzelfde als in Drenthe en Limburg te gaan doen. Dan wil ik vanaf mijn eerste voet in die provincie – ongeacht waarover we het gaan hebben – dat we sámen met de betrokken gezinnen om tafel gaan.”

Wat is jouw vraag voor Arno Hanssen, stafdirecteur HR, van Meander?
“Veel zorgmedewerkers hebben het moeilijk; ervaren veel werkdruk. Hoe kun jij Positieve Gezondheid gebruiken om het personeel sterker te maken?”