We moeten inzetten op de Limburg-factor

Positieve gezondheid is een verrijking voor iedere organisatie en elke persoon. Dat ervaren Natasja van Montfoort en Mirjam Beelen dagelijks. Zij werken bij de Veiligheidsregio Limburg-Noord waaronder GGD Limburg-Noord en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GHOR) vallen. We gingen met hen in gesprek over de Limburg-factor, gezonde keuzes, preventie, de must om met positieve gezondheid te gaan werken en nog veel meer.

Brede blik
Gezondheid speelt een steeds grotere rol bij alsmaar meer mensen. Dat is ook duidelijk geworden tijdens de coronacrisis. Natasja, adjunct-directeur publieke gezondheid bij de Veiligheidsregio Limburg-Noord, vertelt: “Dat gezondheid zo belangrijk is, wisten we natuurlijk als GGD al lang en we staan ook voor publieke gezondheid. Maar positieve gezondheid is wat mij betreft een extra dimensie. Het gaat hierbij vooral om een brede blik hebben. Wat kan en wil iemand. Je kijkt dus naar kansen en mogelijkheden. Volgens mij spreekt ons dat allemaal wel aan. Dat omarmen we als GGD ook in samenwerking met andere organisaties. Dat is de reden waarom wij als een van de eersten zijn aangesloten als kernpartner bij de Beweging Limburg Positief Gezond.” 

Meedoen en gezondheid versterken elkaar
Voor de GGD is positieve gezondheid een toegevoegde waarde. Mirjam, adviseur publieke gezondheid en Positieve Gezondheid: “Wij richten ons ook op preventieve gezondheid. Je goed voelen, lekker in je vel zitten en mee kunnen doen, dat gunnen wij als GGD iedereen en dat sluit heel goed aan bij positieve gezondheid.” Meedoen in de maatschappij en gezondheid versterken elkaar. Natasja: “Als je gezond bent, kun je naar je werk, een opleiding volgen of aan activiteiten meedoen, dan hoor je erbij. De GGD vindt dit zeer belangrijk en het is daarom niet voor niets een van onze pijlers. Voorkomen dat mensen ziek worden. Daar hoort eerder signaleren bij. Dat moeten we samen met andere professionals in het werkveld oppakken. Want de vraagstukken worden steeds complexer.”

Olievlek uitbreiden 
Niet alleen buiten, maar ook binnen de muren van de GGD Limburg-Noord wordt werk gemaakt van positieve gezondheid. Natasja: “Verbinding is een belangrijke kernwaarde binnen onze organisatie. En dat begint natuurlijk met verbonden zijn met elkaar als collega’s. We zijn bezig om kansen en mogelijkheden te benutten als het gaat om ziek zijn door je werk bijvoorbeeld.” Ook bij de brandweer – eveneens een onderdeel van de GGD – wordt positieve gezondheid onder de aandacht gebracht. Mirjam: “Eerlijk is eerlijk er zijn binnen de GGD mensen die er veel vanaf weten en ernaar handelen, maar er zijn er ook genoeg die nog heel weinig kennis ervan hebben. We zijn bezig die olievlek binnen de organisatie uit te breiden. Daarnaast gaat het implementeren van positieve gezondheid stapje voor stapje, doordat het invloed heeft op onze werkprocessen.”

Zelf ervaren wat gezondheid en veiligheid is
GGD Limburg-Noord is op allerlei fronten bezig om positieve gezondheid onder de aandacht te brengen en te laten landen. Mirjam: “Wij verzamelen veel gegevens en data. De gezondheidsmonitor hebben wij als eerste GGD verdeeld over de zes dimensies. Denk hierbij aan thema’s als zelfredzaamheid, welbevinden, financiële gezondheid. De Risk Factory is een beleefcentrum op het gebied van gezondheid en veiligheid. Hier kunnen mensen van jong tot oud ervaren wat het is om gezond te zijn en zich veilig te voelen. Ook volgen we de ontwikkeling van jongeren van baby tot en met hun tienerjaren. Dat deden we eerder signalerend en oordelend, nu doen we dat op een manier die bij positieve gezondheid past en waarbij de regie ligt bij de jeugdigen zelf. De gemeenten zijn onze opdrachtgevers en we hebben nu samen het manifest ‘Naar gelijke kansen op gezondheid’ getekend van waaruit we met hen op basis van de visie op positieve gezondheid samen gaan werken. Dat is een succes dat we met elkaar behaald hebben.”

Minder in beperkingen denken
Ook persoonlijk kan positieve gezondheid waardevol zijn. Natasja: “Ik denk nu veel minder in beperkingen en zie meer kansen en mogelijkheden. Mijn vader had een spierziekte en was heel afhankelijk van anderen. Hij keek altijd naar dingen die hij wél kon. Dat was echt de lijfspreuk van mijn vader. Ik heb dat dus met de paplepel ingegoten gekregen, zonder te weten wat positieve gezondheid was.” Mirjam ziet het meer als een bevestiging: “Ik werkte zo al. De regie bij de ander laten en kijken vanuit mogelijkheden. Het zit in mijn genen.”

Gezondheid is niet alleen gezonde voeding en beweging
Positieve gezondheid is voor velen een verrijking. Ook Natasja en Mirjam ervaren dat zo. Maar er zijn zeker nog dingen die verbeterd mogen en moeten worden. Natasja: “Ik zou het fijn vinden dat iedereen gelijke kansen krijgt. De GGD wil impact maken om de gezondheidsverschillen kleiner te maken. We zijn er met z’n allen verantwoordelijk voor om gezonder te leven en dat ook makkelijker te maken. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de keuzes in een sport- of schoolkantine. We moeten er gezamenlijk voor strijden dat we mensen ook kunnen verleiden tot het maken van een gezonde keuze.” Gezondheid gaat duidelijk niet alleen om gezonde voeding en bewegen. Mirjam: “Mensen moeten ook het gevoel hebben dat ze erbij horen en dat ze ertoe doen. De GGD zoekt hierin steeds meer de samenwerking met de sociale partijen. En daarnaast is het wenselijk dat het terugkomt in de Omgevingsvisie om samen met inwoners plannen te maken om hen te beschermen tegen gezondheidsrisico.” 

Positieve gezondheid is een meerwaarde
Het gedachtegoed van Machteld Huber breidt zich steeds meer uit over Limburg. Toch zijn er nog organisaties die niet met positieve gezondheid werken. Natasja: “Je weet soms niet wat je mist als je het nog niet doet. Het kan je organisatie zoveel brengen als je dit concept omarmt. Je kunt ook bijna niet meer anders. De vraagstukken zijn zo complex en raken zoveel domeinen dat het mooi zou zijn om positieve gezondheid als een gezamenlijke deler te hebben. Want het raakt ons allemaal.” Mirjam voegt toe: “Ik zou andere organisaties willen zeggen: het doet zoveel goeds. Het heeft écht meerwaarde.”

Limburg-factor
De vraag van Martine van der Venne van Burgerkracht Limburg aan GGD Limburg-Noord is: ‘Limburg heeft uitgesproken om de eerste positief gezonde provincie van Nederland te worden. Wat is er volgens jullie nodig om daarvoor op koers te blijven en voorop te blijven lopen?’ Natasja: “Er zit zoveel saamhorigheid in Limburg. Dat vind ik gaaf om te zien. Alleen de bescheidenheid mag wat mij betreft echt wel plaatsmaken voor trots. Het lijkt soms een vanzelfsprekendheid dat je meedoet en je mouwen opstroopt. Dat is in andere provincies echt niet per definitie zo. We moeten inzetten op die Limburg-factor. Zo kunnen we volgens mij de eerste positief gezonde provincie van Nederland worden.”

Houding professionals
De vraag van Natasja en Mirjam aan de volgende geïnterviewden, Nanne de Vries en Renaldo Secchi van Maastricht UMC+, is: “Wat vraagt positieve gezondheid van de houding van professionals in een ziekenhuis richting patiënten?”