Voorbereiden op ouder worden moet normaal worden

Oud(er) worden gaat vanzelf. Toch is het verstandig om je voor te bereiden op deze levensfase. Minister Hugo de Jonge (VWS) vroeg aan de Raad van Ouderen hoe mensen dat het best kunnen doen. De raad vindt dat het normaal moet zijn om over het ouder worden na te denken. Maar dat moeten ouderen niet alleen zelf doen, maar eigenlijk de hele samenleving. Voorbereiden op ouder worden moet vooral gaan over zingeving, (behoud van) vitaliteit en sociale contacten.

De raad vindt het net als de minister belangrijk dat mensen zich bewust worden van de veranderingen die bij het ouder worden horen en dat ze zich daar actief op voorbereiden, voor zover dat mogelijk is. Ze benadrukt dat deze bewustwording de hele samenleving raakt en niet alleen ouderen en hun directe omgeving. Ouderen hebben als eerste een rol bij bewustwording en voorbereiden op ouder worden. Lokale overheden, welzijnsorganisaties, woningcorporaties en anderen kunnen de wensen en initiatieven van ouderen ondersteunen en faciliteren.
De raad stelt dat een integrale langetermijnvisie over ouder worden in alle levensdomeinen nodig is.

Al op jonge leeftijd investeren
Wanneer ga je nadenken over plezierig ouder worden? Volgens de raad is dat niet gebonden aan een bepaalde leeftijd, maar meer aan een levensfase, of een belangrijke persoonlijke gebeurtenis, zoals de geboorte van een kleinkind, een ziekte of een verandering in de woonsituatie.
De raad vindt dat voorbereiden op ouder worden vooral moet gaan over zingeving, (behoud van) vitaliteit en sociale contacten. Mensen die zich voorbereiden op het ouder worden, moeten zich ook afvragen: ‘Waarvan word ik blij’, ‘Welke uitdagingen wil ik behouden’, ‘Hoe blijf ik me nuttig voelen’, ‘Wat kan mij tot op hoge leeftijd inspireren?’ en ‘Hoe ga ik deze nieuwe levensfase invullen?’. De antwoorden zijn voor iedereen verschillend. Het is van belang al vanaf jonge leeftijd te investeren in zingeving, vitaliteit en sociale contacten, zodat je leven waardevol blijft.

Bied mogelijkheden
Ouderen hebben zelf een belangrijke rol bij de inrichting van de samenleving. Bewustwording creëren over nut en noodzaak van voorbereiding, eigen wensen en behoeften, heeft volgens de raad echter geen zin als er geen mogelijkheden zijn dat te realiseren. Er moet dus niet alleen een omslag komen in de maatschappelijke perceptie van oud worden en oud zijn, maar tegelijkertijd moeten er ook mogelijkheden worden geboden om dat goed te kunnen.

Professional als aanjager
Lokale overheden, welzijnsorganisaties, woningcorporaties en anderen kunnen wensen en initiatieven van ouderen ondersteunen en faciliteren. Eventueel fungeren professionals tijdelijk als aanjager voor nieuwe initiatieven van en voor ouderen. Maar de raad vindt dat ouderen het zoveel mogelijk in eigen regie en met en voor elkaar zouden moeten doen en zelf verantwoordelijk zijn. Dat dit mogelijk is, blijkt bijvoorbeeld uit de opmars van zorgcoöperaties en de ‘Vitality-and-Ageing-tafels’ in diverse gemeenten, die ouderen inmiddels (vaker geheel dan gedeeltelijk) zelf draaien.

Visie
Er zou meer gebruik gemaakt moeten worden van de en infrastructuur van publieke, private en vrijwilligersorganisaties. De raad is zich ervan bewust dat het bij elkaar brengen van actoren uit de publieke en private sector niet eenvoudig is. Daarom is het noodzakelijk, en misschien zelfs onontkoombaar, dat de landelijke overheid samen met deze partijen een integrale langetermijnvisie ontwikkelt.
De initiatieven zouden vooral op lokaal en regionaal niveau moeten ontstaan. De raad ziet inmiddels wel goede voorbeelden die werken vanuit wonen of de zorg.

Zet een brede beweging in gang
Heeft een tijdelijke campagne zin of moet bewustwording en voorbereiding op ouder worden meer structureel ingebed worden? Het antwoord van de raad op deze vraag is: ‘Komende generaties ouderen worden anders oud. De ouderen van nu zijn anders dan die van twintig tot dertig jaar geleden. Ook verandert de rol van de overheid. De burger moet meer zelf doen, maar moet daar ook toe worden aangezet. De raad is dan ook van mening dat meer structurele inbedding van de vraag hoe je je goed voorbereidt op het ouder worden noodzakelijk is, zodat individuen en organisaties zich bewust worden van het belang daarvan. Hierbij realiseert de raad zich dat dit bewustwordingsproces alle kenmerken van een cultuuromslag heeft en mogelijk een generatie of meer gaat duren.’
De raad denkt aan het in gang zetten van een brede beweging in de samenleving die ertoe leidt dat nadenken over ouder worden en je daarop voorbereiden normaal is. Breed in de samenleving betekent voor de raad dat het nadenken over de toekomst als het ware een onderdeel vormt van onze sociaal-culturele omgeving.

Lees hier het volledige advies.

(Foto: Shutterstock)

Bron: ZorgenZ.nl