Steeds meer mensen zullen denken: "Dit gaat ergens over"

CZ Manager Regioregie Wiro Gruisen

Zorgverzekeraar CZ experimenteert binnen haar regionale proeftuinen met Positieve Gezondheid, om te leren hoe dit concept vorm en inhoud kan krijgen in de praktijk. Waarom begin je daaraan als zorgverzekeraar? En wat levert dat op? Manager Regioregie Wiro Gruisen: ‘Belangrijkste drijfveer is om met elkaar anders te gaan denken over ziekte en gezondheid.’

Even vooropgesteld, zo benadrukt Gruisen: ons land kent een van de beste zorgsystemen ter wereld. Maar de uitdaging is groot. ‘We hebben als zorgverzekeraar een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Namelijk de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar houden. Dát is onze kernopdracht. We zien een enorme kostenstijging voor de zorg op ons afkomen, mede door de vergrijzing. Het systeem staat onder druk, en daarmee onze kernopdracht.’
 

Kunnen zien wat écht nodig is

CZ zag Positieve Gezondheid al snel als krachtige inspiratiebron. Gruisen: ‘Het concept kantelt je gedachten over gezond en ziek zijn. En het focust op de zelfredzaamheid en veerkracht van burgers. Zorgoplossingen zijn natuurlijk essentieel, maar we zien ook dat deze oplossingen medicaliserend kunnen werken. Ze worden ook ingezet als het in de kern niet om zorgproblemen gaat. Als je kijkt door de bril van Positieve Gezondheid, zie je beter wat er écht nodig is. Dat is de kracht van het concept; het gaat uit van wat mensen zelf verstaan onder gezondheid en wat zij nodig denken te hebben. Die benadering helpt om met elkaar de zorg overeind te houden.’

Krachten bundelen

Samen met verzekeraar VGZ besloot CZ om elkaar op dit nieuwe gedachtegoed niet te gaan beconcurreren. In plaats daarvan bundelden zij met Zilveren Kruis/Achmea en Menzis hun krachten. Gruisen: ‘Achter de schermen hebben we er meer dan een jaar aan gewerkt om dat voor elkaar te krijgen. Het heeft een grote impact als vier grote verzekeraars, met 80% marktaandeel, zich achter het gedachtegoed scharen. Dan gaan mensen toch denken: dit gaat ergens over.’ Eind 2017 tekenden de vier een convenant met iPH om de samenwerking te bekrachtigen.

Ruimte maken voor experimenteren

CZ vindt het belangrijk om juist ook in de praktijk Positieve Gezondheid invulling te helpen geven. In de westelijke en oostelijke mijnstreek van Zuid-Limburg heeft de verzekeraar twee regionale proeftuinen helpen opzetten. Tal van partijen werken daar in projecten met elkaar samen aan toekomstbestendige zorg, zoals de huisartsen, gemeenten, het ziekenhuis en de thuiszorg. De proeftuinen worden gemonitord op gezondheid, kwaliteit van zorg en kosten. Gruisen: ‘Zo ontstaat er ruimte om te experimenteren met Positieve Gezondheid en om werkende weg ervan te leren. Een blauwdruk bestaat er immers niet.’

Van landelijk tot lokaal leren

De rol van verzekeraars in het voorkomen van ziekten kent zijn beperkingen, stelt Gruisen. Die preventietaak is belegd bij partijen als gemeenten en eerstelijnsvoorzieningen. ‘Maar we kunnen die partijen wel inspireren én duurzaam helpen samenwerken aan wat voor burgers goed is. Zo helpen we het systeem omvormen naar wat houdbaar is voor de toekomst.’ Gruisen is ervan overtuigd dat de inbedding van Positieve Gezondheid vraagt om investeren op meerdere niveaus tegelijkertijd: ‘van landelijk dezelfde visie delen tot lokaal experimenteren. Anders is het een hype die voorbijkomt – en weer verdwijnt. Deze aanpak op meerdere niveaus vraagt meer tijd, maar biedt wel de meeste kansen op succes.’

Lange adem nodig

Heeft Gruisen nog een boodschap? ‘Er zijn vaak veel woorden nodig om Positieve Gezondheid uit te leggen. Maar het kwartje valt dan snel. Professionals vinden het een logisch verhaal. Zelfs zo logisch dat ze geneigd zijn te denken: dat doen we toch al? Terwijl er toch echt een wezenlijk verschil is als je volgens het nieuwe concept werkt. Positieve Gezondheid vraagt om een gedragsverandering, en dat heeft doorgaans een lange adem nodig. Maar je zult zien: het levert veel goeds op. Daar ligt een uitdaging voor iedereen. Laat vooral zien hoe je bezig bent, met welk resultaat, en wat we er met zijn allen van kunnen leren.’

(Overgenomen van de iPH Nieuwsbrief van 12 maart 2018, geschreven door Yentl Pool)