Implementeren en borgen is onze grootste opdracht

Het scholingsplan Positieve Gezondheid dat door Provincie Limburg gefinancierd is, loopt af op 31 maart 2023. “Het liep op het laatst echt storm. Ook bestuurders en leidinggevenden lieten zich scholen in het andere gesprek”, zegt Brechtje Poelman, facilitator van het scholingsplan vanuit Fontys. Aan het woord zijn naast Brechtje ook Birgitte van den Heuvel als toenmalig facilitator van het scholingsplan bij Provincie Limburg, Loek Vaessen vanuit de Beweging Limburg Positief Gezond, Esther Bloemen als trainer van de implementatiecoaches vanuit Fontys en Gedeputeerde Madeleine van Toorenburg.

Steeds grotere inktvlek
Birgitte, die toen nog voor de Provincie Limburg werkte, schreef in 2019 in overleg met collega’s Bert Hesdahl en Nicole Bosman het scholingsplan. “De bedoeling was Positieve Gezondheid een groot vliegwiel te geven om een steeds groter wordende inktvlek te creëren. De ambitie was om 10.000 professionals te scholen. Dan zouden we de hele provincie bestrijken. Ik kwam toen in contact met Esther van Fontys. De blended learning Werken met Positieve Gezondheid die zij al hadden ontwikkeld voldeed perfect. We konden hiermee zoveel mogelijk professionals opleiden, op een eenvoudige manier die breed toegankelijk was en ook nog eens tegen geringe kosten. En dus werd deze ingezet. Opleiden is één, maar borging is hierbij ook van belang. Dus bedachten we de rol van implementatiecoach.” Er volgde ook een aanvullende opleiding tot implementatiecoach, die Esther voor haar rekening nam. Een heel nieuw concept, dat nu ook landelijk veel belangstelling heeft.

Meer focus op interne organisatie
Brechtje had een grote rol achter de schermen en zorgde dat de hele organisatie op rolletjes liep.
Zij vertelt hierover: “Ik heb ervoor gezorgd dat er duizenden professionals scholingen konden volgen zonder dat het problemen opleverde. De extra moeilijkheid zat ‘m in de verschillende groepen die getraind wilden worden. Organisaties, maar ook individuen. Die twee moet je allebei op een andere manier bedienen. Dat heb ik technisch in elkaar gezet. Een website gebouwd, een aanmeldformulier gemaakt en twee handleidingen geschreven. Dat alles kwam in een mailbox samen, bij mij.” Ook gingen samengestelde netwerken zich aanmelden. Een uitdaging, maar ook die konden gewoon starten. Brechtje vond het mooi om te zien dat in de nadagen van het project de focus meer naar de interne organisatie ging. En dat leidinggevenden en bestuurders zich ook gingen scholen. Brechtje: “Natuurlijk kun je niet vanuit je ivoren toren blijven besturen als je organisatie helemaal in de Positieve Gezondheid vibe zit. Je zult dan zelf ook aan de bak moeten.” Loek voegt hier nog aan toe: “De afgelopen jaren zien we dat de meeste organisaties en gemeenten het gedachtengoed omarmen en inzetten voor hun cliënten, bewoners, patiënten, klanten, vrijwilligers. Een krachtige, geloofwaardige en duurzame implementatie kan volgens ons alleen als deze nieuwe werkwijze ook in lijn is met de HR-visie, het leiderschap en de cultuur van de eigen organisatie. De koppeling van Positieve Gezondheid met HR en vitaliteit is dan ook een speerpunt voor ons de komende periode. Want alleen dan handelen alle leidinggevenden ernaar. Intervisie kan hierbij helpen ook om oude patronen en de daarmee gepaard gaande weerstand te doorbreken. Hoe doe jij dat? Hoe ga jij daarmee om? Heb je advies?”

Organisaties in hun kracht
De samenwerking en afstemming met Burgerkracht Limburg verliep goed. Fontys deed de scholing en Burgerkracht bewaakte de budgetten en verzorgde de intervisie. Esther: “Ik vond het superleuk om met de implementatiecoaches aan de slag te gaan. Het waren stuk voor stuk enthousiastelingen die door de training nog enthousiaster de deur uitgingen. Ik gaf hen kennis en vaardigheden, zodat zij in hun eigen organisatie reflectiebijeenkomsten kunnen organiseren. Ook leerden ze hoe ze het gedachtegoed kunnen implementeren en borgen. Want er is natuurlijk veel meer voor nodig dan alleen een training volgen. Je moet in de praktijk ook weten: Hoe stem je af met het MT. Hoe zorg je voor een goede communicatie in je organisatie. Hoe zorg je dat alle lijnen meegaan. De reacties waren zeer positief.” De olievlek is steeds verder gevloeid alleen al door de basistraining, maar de implementatiecoaches opleiden was de grote kracht van het scholingsplan. Daarmee zijn organisaties in hun kracht gezet. “De kennis zet je duurzaam in een organisatie neer in plaats van een trainer die na een paar uurtjes of dagen weer weg is. De implementatiecoaches blijven actief rondom Positieve Gezondheid. Zij voelen de verantwoordelijkheid. Dat is echt winst”, vult Esther aan.

Implementeren en borgen is onze grootste opdracht
De officiële cijfers wijzen uit dat er 5.634 zorg- en welzijnsprofessionals geschoold zijn en van hen zijn 231 implementatiecoach geworden. De Zorggroep – waar Birgitte inmiddels al een paar jaar werkt – is een van de grootste afnemers van het scholingsplan. Maar liefst 400 medewerkers volgden de basistraining en een stuk of 25 zijn nu implementatiecoach. Loek vertelt over het aantal geschoolden: “Als je alles bij elkaar optelt zijn er meer dan 10.000 professionals geschoold. Dat gebeurde via andere routes. Bijvoorbeeld via Burgerkracht Limburg en andere maatschappelijke organisaties. De uitdaging is nu om de implementatiecoaches binnen organisaties aan de slag te laten gaan met het implementeren en borgen van Positieve Gezondheid. Dat is de grootste opdracht die er ligt.”

Provincie faciliteert
Gedeputeerde Madeleine van Toorenburg is tevreden met het bereikte resultaat. “Heel mooi dat er nu meer dan 10.000 mensen geschoold zijn. Wij hebben de afgelopen jaren hard gewerkt aan het vergroten van de zelfredzaamheid en samenredzaamheid van Limburgers in een kwetsbare positie. Zo zorgen we ervoor dat steeds meer mensen mee kunnen doen in de samenleving. Het gedachtengoed van Positieve Gezondheid past hier prima in.” Door Provinciale Staten is in 2018 één miljoen euro beschikbaar gesteld voor het duurzaam scholen van (toekomstige) professionals in het gedachtengoed van Positieve Gezondheid. Door deze financiële impuls is Positieve Gezondheid de afgelopen jaren van de grond gekomen. “De subsidie past echt bij de Limburgse aanpak. Het scholingsplan Limburg Positief Gezond – samen met partners ontwikkeld – is uniek en sluit prima aan bij wat er in onze provincie nodig is en bij de behoeften van het Limburgse werkveld. Wij hebben samen het fundament gelegd waarop ook lokaal en regionaal verder kan worden gebouwd.”

Hoe nu verder en hoe houden we verbinding? 
De subsidie stopt dan wel op 31 maart 2023, maar de verbinding en kennis moeten blijven. Daarvoor is een online omgeving (lpg.1sociaaldomein.nl) voor professionals gecreëerd. Loek: “Alle professionals kunnen hierin met elkaar in verbinding komen en vragen stellen. Er zijn video’s gratis te volgen. Denk aan een filmpje over motiverende gesprekstechnieken. Ook kun je je via deze website aansluiten bij andere initiatieven. Daarnaast worden er themabijeenkomsten georganiseerd. En gaan toneelgezelschappen in de wijken en theaters Positieve Gezondheid uitbeelden voor de burger. Ook brengen wij het netwerk in kaart en breiden we het uit richting het bedrijfsleven.” Esther vult aan dat er ook verbindingsdagen voor implementatiecoaches zijn geweest om hen te blijven enthousiasmeren, hen met nieuwe thematiek kennis te laten maken, elkaar (beter) te leren kennen en intervisie met elkaar te doen. “Implementatiecoaches waren zelf betrokken bij de organisatie en invulling van deze bijeenkomsten. Hopelijk kunnen we deze beweging ook na het beëindigen van het scholingsplan doorzetten.”

Ook zonder subsidie kunnen de scholingen gewoon gevolgd worden via Fontys. De e-learning kostte € 50,-, dat is nu € 60,-. Bij de reflectiebijeenkomsten is er een trainer nodig. Daarvoor worden uiteraard meer kosten in rekening gebracht. Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar positievegezondheid@fontys.nl.