Huisarts brengt met Positieve Gezondheid lokale samenwerking op gang

In Brummen gaat huisarts Marcel Kerkhoven geregeld op pad om te zorgen voor meer lokale samenwerking. Positieve Gezondheid is zijn inspiratiebron. ‘Ik dacht: ik kan wel blijven mopperen op wat niet goed gaat, maar dat past me niet.’

Kerkhoven merkte steeds vaker dat de consequenties van zorgbeleid pas zichtbaar worden op de stoep van de huisartsenpraktijk of thuis bij de patiënt. ‘Ik zag bij ons in de buurt veel versnippering ontstaan. We denken bijvoorbeeld in aandoeningen en doelgroepen, terwijl het vaak gaat over dezelfde patiënten. In die versnippering moeten we de langdurende zorg dicht bij de inwoners zien te organiseren. Vanaf dat moment wist ik dat ik iets wilde met die lokale samenwerking.’ Kerkhoven schreef zich in voor de Master of Business Administration (MBA) en neemt sindsdien steeds vaker het voortouw om in de gemeente tot samenwerking te komen.

Als arts een bescheiden rol

Positieve Gezondheid speelt daarbij een belangrijke rol. Toen Kerkhoven een aantal jaren terug in aanraking kwam met het concept, voelde dat als thuiskomen. ‘Ik wist gelijk: mij past enige bescheidenheid als dokter. Ik ben maar een van de schakels in dat hele brede spectrum dat gaat over gezondheid. We hebben elkaar nodig om mensen langer gezond te houden. Dus dacht ik: als ik me bij dat gedachtegoed zo thuis voel komen, geldt dat misschien ook voor de disciplines die ik nodig heb. Ik wilde een beweging starten en nodigde Machteld Huber uit voor een lezing in onze gemeente.’

Esperanto voor zorg en welzijn

Sindsdien gebruikt Kerkhoven Positieve Gezondheid als taal en inspiratiebron om tot samenwerking te komen. ‘Ik noem het vaak de Esperanto voor zorg en welzijn. Iedereen herkent zich in de woorden en dat maakt het gesprek makkelijker. Met Positieve Gezondheid als invalshoek kijk je ook anders naar de invulling van zorg. Je hebt het al snel over waar het echt om te doen is en waar lokale samenwerking vanzelfsprekend is.’ Positieve Gezondheid werkt intussen als een belangrijke spiegel in de samenwerkingsgesprekken. Kerkhoven: ‘Kijken we bijvoorbeeld niet te veel vanuit eigenbelang? Vergeten we niet iets, bijvoorbeeld de inbreng van andere organisaties? Of zien we bepaalde kwetsbare groepen niet over het hoofd als je kijkt naar de 6 dimensies?’

Gemeenschappelijk verpleegkundig team

Door die andere insteek, komt er in Brummen veel in beweging. Zo speelt Positieve Gezondheid een belangrijke rol in de gesprekken die binnenkort gaan leiden tot een gemeenschappelijk verpleegkundig team. Daarin zitten verpleegkundigen uit de thuiszorg, het verpleeghuis en de gehandicaptenzorg. Samen signaleren zij de zorgvraag, en samen bieden ze de zorg. Transmuraal en dwars door de financieringsschotten heen – zo is de bedoeling.

Van projecten naar samenhang

Ook heeft Positieve Gezondheid geholpen om met steun van de VNG het gesprek met de gemeente verder op gang te brengen. Dat heeft eraan bijgedragen dat er gemeentebreed in de huisartsenpraktijken gestart wordt met de inzet van praktijkondersteuners voor de jeugd. Ook worden vraagstukken niet meer vanzelfsprekend als afzonderlijke projecten aangevlogen. Partijen zien – dankzij Positieve Gezondheid als paraplu – meer de samenhang en trekken sneller samen op. ‘Door ermee bezig te zijn, gaat die aanpak steeds meer leven. We zien bijvoorbeeld dat de gemeente zich steeds meer bewust wordt van wat hulp- en zorgverleners kunnen bijdragen aan de gezondheid van hun populatie. En omgekeerd. We weten elkaar steeds beter te vinden.’

Breed gezondheidscentrum

Positieve Gezondheid zette Kerkhoven er ook toe aan om het nieuwe gezondheidscentrum bewust in te richten rond de 6 dimensies van Positieve Gezondheid. ‘We hebben maar liefst 12 disciplines onder ons dak. Van haptotherapeut tot huisarts en van thuiszorg tot psychotherapie. Daar hebben we met elkaar stap voor stap naartoe gewerkt. Het centrum opende in juni 2019 zijn deuren. Het is leuk om te zien dat Positieve Gezondheid steeds meer een thema wordt voor de verschillende disciplines.’

Tips voor starters

Kerkhoven beleeft veel plezier in de zoektocht om met elkaar invulling te geven aan Positieve Gezondheid. Wat kan hij meegeven aan degenen die ook het avontuur aan willen? Een viertal tips:

• Maak ruimte om te experimenteren
  

‘Maak tijd om elkaar rond het gedachtegoed van Positieve Gezondheid te vinden en samen te werken. Ook daar heb je anderen bij nodig. Zo is het mijn duomaat Marijke den Braven die me veel ruimte geeft om te spelen en te grasduinen.’

• Richt je eerst op de mensen die zelf ook willen veranderen

‘Bouw met deze mensen verder. Anderen denken dan al snel: daar gebeurt iets waardevols, daar wil ik deel van uitmaken. Als je voor ogen hebt dat de hele bups in een keer mee moet, loop je het risico dat je stukloopt.’

• Denk strategisch
  

‘Zorg is gebaat bij strategisch denken. Maar dat denken wordt in de zorg nog te weinig benut. Het strategisch denken zit wel in ons. Maar we gaan zo op in het hier en nu, in de hectiek van alledag, dat we de rust niet hebben om vooruit te kijken.’

• Zet door, maar blijf diplomatiek
  

‘Zoek de balans in vooroplopen en in verbinding blijven, ook met degenen die nog niet zover zijn. Ik heb echt moeten leren dat iedere beweging voorwaarts ook schuin naar links of schuin naar rechts mag zijn. Je gaat immers nog steeds naar voren. Het is de samengestelde beweging die je verder brengt.’