Het mes snijdt aan meer kanten

Zingeving. Daar draait het om in het leven. Wat wil je met je leven? Wat kun je veranderen? Hoe ga je het aanpakken? Niet voor niets dat Heerlen STAND-BY!, een coöperatie van 10 zorg- en welzijnsinstellingen in Heerlen, vooral inzet op die zingeving in hun contacten met burgers. En het werkt. Als je mensen een doel geeft, draaien velen als een blad aan een boom om. In gesprek met directeur Peggy Weelen, gebiedsmanager Kim Prevoo-Janssen en Betty Thomassen, medewerker zingeving & implementatiecoach Positieve Gezondheid.
 
Anders naar een probleem kijken
Heerlen STAND-BY! streefde al in 2016 naar een andere aanpak van hun zorgverlening. Het verhaal van Machteld Huber sloot hier perfect op aan. De kaders van Positieve Gezondheid kon de coöperatie als uitgangspunt nemen om de beoogde veranderingen ook daadwerkelijk door te voeren. Kim vertelt: “Eigen regie en eigen kracht van burgers vinden we erg belangrijk. Burgers zijn vanuit het verleden gewend van hulpverleners een kant-en-klare oplossing voor een bepaald probleem aangeboden te krijgen. Positieve Gezondheid geeft de hulpverleners tools om anders naar een probleem te kijken. Waar wordt iemand blij van? Wat wil hij? Wat heeft hij nodig?” Een mooi voorbeeld haalt Betty aan. Een jonge vrouw was helemaal down. Ze zat dagen achterelkaar op de bank. Totaal uitgeblust. Op de vraag van de hulpverlener waar ze vroeger veel energie van kreeg, was het antwoord: van muziek. Daarop kwamen de vervolgvragen: wil je er iets mee, wat heb je nodig om het weer op te pakken en welke stappen ga jij ondernemen. De keer erop was het een heel andere vrouw. Ze had de muziek weer opgepakt en ook haar leven. Zingeving. Het woord zegt het eigenlijk al: het is de zin van het leven die het doet.
 
Hoop en inzicht
Veranderingen binnen organisaties brengen weerstand met zich mee. Dat zie je overal terug. Zo ook binnen Heerlen STAND-BY! “Voor professionals die al lang in het vak zitten, is het een uitdaging. Maar Positieve Gezondheid is echt een mooie tool die hen kan helpen in hun werk. Dat dringt nu goed door in alle gelederen”, vertelt Kim. Het is een heel intensief proces van aandacht blijven geven. Peggy voegt toe: “Met een keer aandacht geven ben je er niet. We hebben daarom implementatiecoaches en aandachtsfunctionarissen benoemd. En je merkt – daar ben ik heel blij om – een groot verschil bij medewerkers ten opzichte van vorig jaar.” Betty is een van die implementatiecoaches: “In de trainingen voelde ik veel weerstand. Moeten we weer wat, was de vaak gehoorde opmerking. Ik heb uitgelegd dat Positieve Gezondheid inzicht geeft en tools aanreikt om meer te kunnen bereiken. Toen de weerstand bij een aantal collega’s bleef, hebben we bij henzelf het andere gesprek toegepast. Wat wil jij? Waar loop je tegenaan? Dit was zo’n eyeopener dat ze helemaal ‘om’ waren. Je legt de regie bij de ander. En je focust niet alleen op wat er niet goed gaat, maar juist op wat er wél kan. Het is belangrijk om de veerkracht van mensen aan te spreken. Ik zeg wel vaker: wij zijn geen hulpverleners, maar hoopverleners. Je moet mensen weer hoop geven en inzicht.” Gebiedsmanager Kim vult aan dat het gedachtegoed altijd in de rugzak zit, maar bij sommige cliënten met ernstige problematieken moet de hulpverlener uiteraard de rol van regisseur op zich nemen. Dan verleent hij maatwerk. 

Mensen bezitten kracht
Kim en Peggy hebben ook al ervaren dat je het andere gesprek heel goed met medewerkers kunt voeren. “Heb je een probleem? Wat wil je? Wat kun je? Wat heb je van de organisatie nodig om stappen te kunnen zetten? Oplossingen voor problemen worden het best bedacht door medewerkers zelf”, put Kim uit de dagelijkse praktijk. Peggy: “Er kan zich een probleem voordoen, maar ik ben me ervan bewust dat mensen zelf kracht bezitten. Vroeger probeerde ik altijd dingen op te lossen voor mijn teamleden. Kon hij of zij iets niet goed, dan zorgde ik bijvoorbeeld voor bijscholing. Op zich niet verkeerd, maar hiermee leg je te veel accent op zaken die niet goed gaan. Nu besteed ik juist aandacht aan datgene waar medewerkers wel goed in zijn. Dat is óók Positieve Gezondheid.” 

Lange adem
Er werken steeds meer bedrijven en organisaties met Positieve Gezondheid. De bewuste olievlekwerking. Dat is een goede ontwikkeling, meent Peggy. Hoe meer mensen ermee werken, hoe sneller het helemaal ingeburgerd is en er nog meer resultaat geboekt kan worden. Kim besluit: “Het is een proces van de lange adem. Het is niet het spinnenweb lanceren en klaar. Je moet dealen met kritische vragen en soms zelfs met weerstand vanuit het werkveld. De implementatie kost behoorlijk wat tijd en geld. Maar het levert ook veel op. Je legt de regie bij de burgers. De trajecten zijn in veel gevallen korter en er kunnen meer mensen geholpen worden. Dit levert weer EFFICIENCYWINST op voor de organisatie, er ontstaan duurzame oplossingen voor vraagstukken van burgers en professionals ervaren meer plezier in hun werk.
Als je Positieve Gezondheid goed geïmplementeerd hebt, dan snijdt het mes dus aan meer kanten.”